Trần Ích Tắc.
Được xem là một người thông minh, tài giỏi hơn người. Trần Ích Tắc được xem là một trong những người luôn đặt việc trọng dụng người tài lên trên và thúc đẩy họ phát huy hết tài năng vốn có để mang lại lợi ích cho quốc gia, dân tộc.
1. Thân thế của Trần Ích Tắc.
Trần Ích Tắc sinh năm 1254, mất năm 1329. Ông là con vua Trần Thái Tông, lấy hiệu là Chiêu Quốc Vương. Sinh ra trong dòng dõi hoàng thân, được sự giáo dục tôn nghiêm, cộng với tài năng hơn người, thông thạo lịch sử, xem trọng người tài nên ông rất được triều đình xem trọng trước giai đoạn diễn ra cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên.
Với sự hiểu biết về lịch sử, văn chương, lại là người hiếu học, Trần Ích Tắc từng mở học đường để tập hợp văn sĩ trí thức bốn phương, từ đó ông luôn trọng dụng người tài, hết mực giúp đỡ để họ phát huy được sử trường của mình.
Ngày 15 tháng 3 năm 1285, sự kiện Trần Ích Tắc đưa cả thân quyến hàng giặc Nguyên được xem là phản quốc. Nhưng với thế sự lúc bấy giờ, việc làm này của ông mang màu sắc huyền bí và được xem như là một cuộc hồi hương mà thôi.
2. Sự nghiệp học hành của Trần Ích Tắc.
Theo sử sách ghi lại, trước khi Trần Ích Tắc ra đời, vua cha mơ thấy một giấc mơ kì lạ, có một vị thần ba mắt từ trên trời xuống nói với ông là thần đang bị trách mắng và phải xin xuống làm con vua, sau đó sẽ trở về phương Bắc. Do vậy, giấc mơ như một điềm báo về sự ra đời của Trần Ích Tắc, nên khi ông hàng giặc Nguyên không bị coi là trọng tội.
Từ nhỏ, Trần Ích Tắc đã thể hiện là người có trí tuệ và tài năng. Ông là một người thông minh, thông tường lịch sử, am hiểu văn chương, nghề gì cũng hiểu biết và thông thạo. Được sinh ra với thân thế hoàng thân quốc thích, ông được chú trọng việc học hành. Chính vì là một người có tri thức, nên ông rất trọng dụng người tài. Ông từng mở trường học để thu hút người tài, tập hợp văn sĩ bốn phương để đào tạo giúp họ phát huy khả năng và sở trường của họ để phục vụ đất nước.
3. Trần Ích Tắc có phải là gián điệp phương Bắc?
Được xem là người có tư tưởng trọng dụng người tài, đây là điểm khác biệt của ông và đây cũng chính là điểm mà nhiều người dựa vào đó để tạo thế lực cho mình nhằm chuẩn bị cho một mưu đồ sâu xa. Khi quân Nguyên vào chiếm đánh, Trần Ích Tắc đã xin hàng cùng với người thân. Theo sử sách ghi nhận và suy đoán, việc xin hàng của ông là có sự tính toán từ trước, bởi trước đó ông đã từng liên lạc với gián điệp phương Bắc của nhà Nguyên.
Với thế hệ sau như chúng ta, Trần Ích Tắc có thực sự là gián điệp hay không thì chúng ta không bàn đến nhưng qua sử sách, chúng ta cũng biết đến ông là một người có tài, có trí tuệ và tâm trong việc dụng người tài.